Wróćmy do początku...



Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Mazowsze_regiony_Kondrackiego.png [dostęp: 12.06.2017]

 

      Dzisiejszy wpis będzie dotyczył nazwy miejscowej, o której być może powinnyśmy były napisać na samym początku. My jednak zostawiłyśmy ją na deser jako doskonały finał naszej przygody z blogiem :) Tak, chcemy tym razem opowiedzieć o Mazowszu! Jest to kraina położona w środkowym biegu Wisły, historyczną stolicą jest Płock (o którym pisałyśmy wcześniej). Znana jest z niezwykłej kultury ludowej (szczególnie łowickiej i kurpiowskiej), czy też - zabytków architektury (np. charakterystyczne dwory szlacheckie).
      A co oznacza nazwa? Zdaniem takich dziejopisarzy jak Sarnicki lub Naruszewicz, nazwa ta mogła pochodzić od Massagotów (Gotów), którzy po podbiciu ich przez Hunów przybyli na Mazowsze. Obecnie wiadomo, że ten trop nie ma uzasadnienia w historii, m. in. dlatego, że Goci przemieszczali się na linii Niemna, a nie Wisły. Według niektórych nazwa może mieć też związek z mazurzeniem charakterystycznym dla mieszkańców. Ten proces fonetyczny powstał jednak później niż nazwa, o której pierwsze wzmianki możemy znaleźć już w XII wieku.
         Niektórzy historycy opierając się na wyrazie maz, czyli po litewsku „mąż” tłumaczą nazwę Mazowsza jako krainę zamieszkiwaną przez dzielnych mężów. Na potwierdzenie swego przypuszczenia podsuwają „męstwo, odwagę, dzielność i zdolność kolonizatorską mazowszan".[1]
Mazowszanie często prowadzili wojny z Jadżwingami, Prusami i Pomorzanami, niemniej jednak nie stanowi to wystarczającej podstawy do wyróżniania Mazurów jako mężów tak niezwykłych, żeby cała kraina miała otrzymać nazwę od ich męstwa i odwagi.

Źródło: http://www.wielkieksiestwomazowii.republika.pl/administracja.html [dostęp: 12.06.2017]
        

         W celu przybliżenia kolejnej tezy, należy najpierw cofnąć się do pierwotnej formy, która brzmiała - Mazov. Mogła wywodzić się z topografii i oznaczać ,,błotnisty kraj" lub pochodzić od nazwy osobowej (Maz - człowiek umazany błotem, mieszkający na błotnistym terenie). Trzeba także zaznaczyć, że dawniej mieszkańców tych terenów nazywano Mazochami (l. poj. Mazoch), według Stefana Hrabeca nazwa Mazowsze jest kontaminacją dwóch form: Mazów i Mazosze.[2] Aleksander Bruckner uważa z kolei, ze nazwa ta może wiązać się z rodzajem gleby, która występowała w okolicy Płocka - mazią, czyli czymś podobnym do gliny.
Profesor Jan Miodek w programie Polska z Miodkiem za najbardziej prawdopodobne uważa topograficzne pochodzenie nazwy Mazowsza.
         Teorii jest jeszcze więcej. Te były, według nas, najciekawsze, a ostatnie najbardziej prawdopodobne. Jakkolwiek by nie było, naprawdę warto odwiedzić te strony, a szczególnie wspomniane przez nas miasta, zwłaszcza, gdy posiadamy już wiedzę, skąd wywodzą się ich nazwy :)



[1] J. Kowalewski, O nazwie Mazowsza, „Notatki Płockie”, nr 1, Płock, 1956, s. 19.
[2] S. Hrabec, Jeszcze raz o nazwie Mazowsze, „Onomastica” nr 7, Wrocław 1958.

Komentarze

Popularne posty