Skąd się wzięła nazwa Siedlce? (2/2)

         W dzisiejszym wpisie wracamy do tematu pochodzenia nazwy miejscowej Siedlce. Tydzień temu przywołałyśmy legendę o powstaniu miasta, która może i nie zgadza się ze stanem faktycznym, ale zawiera w sobie ziarno prawdy, a mianowicie to, że nazwa Siedlce ma związek ze słowem siedlisko, czego dowodem są przytoczone przez nas w poprzednim poście hipotezy Aleksandra Brücknera i Stanisława Kozierowskiego.

źródło: Atlas historyczny Polski - Polska Akademia Nauk. Instytut Historii. Mapy szczegółowe XVI wieku.

Czy nazwa „Siedlce” była jedynym oznaczeniem dla opisywanej przez nas miejscowości? Oczywiście, że nie. W dokumentach z lat 1448, 1503 i 1524 Siedlce występują jako „Szedlecz” bądź „Syedlecz”, W 1547 roku Zygmunt Stary nadał Siedlcom prawa miejskie. Miasto powstało na surowym korzeniu na gruntach wsi Siedlce, nieco na zachód od niej. Nazwano je Nową Siedlczą, natomiast wieś wkrótce zaczęto nazywać Starą Wsią. Niestety nie zachował się oryginał dokumentu. Jego regestr został jednak wpisany do Metryki Koronnej, dzięki czemu do współczesnych badaczy dotarło nieco informacji. W źródłach z 1552 roku miasto występuje także jako „oppidum Siedlcza”. W innych dokumentach spotykamy je jako „Syedlcze”, czyli po prostu Siedlce.

Antoni Winter podaje, że nazwy Siedlce i Siedlec należą do najstarszych i były stosowane przede wszystkim w Małopolsce, a także na całym terenie etnograficznym Polski, z wyjątkiem Pomorza. Siedlce, o których mówimy, zostały założone najpóźniej w XV wieku przez kolonistów, najprawdopodobniej małopolskich, ale niewykluczone jest, że mogła to być także kolonizacja mazowiecka[1].

Kwestię pochodzenia nazwy miasta podejmuje także profesor Jan Miodek w programie Polska z Miodkiem. W odcinku poświęconym nazwom Siedlce, Siedlec, Sielce opowiada, że wszystko zaczęło się od prasłowiańskiej formy sedło oznaczającego siedzibę i czasownika sedieti, czyli siedzieć. Polskie siedło po przegłosie polskim przeszło natomiast w siodło.

W książce Nazwy miast Polski Kazimierza Rymuta odnajdujemy potwierdzenie powyższych stwierdzeń: nazwa Siedlec, liczba mnoga - Siedlce, pochodzi od wyrazu sioło oznaczającego dawniej siedlisko, siedzibę[2]. Odwołując się do klasyfikacji nazw miejscowych Witolda Taszyckiego Siedlce to nazwa kulturalna, a dokładniej nazwa oznaczająca formy lub metody osadnicze[3].

---

[1] A. Winter, Dzieje Siedlec 1448-1918, Warszawa 1969, s. 15.

[2] K. Rymut, Nazwy miast Polski, Wrocław 1980, s. 214.

[3] Polskie nazwy własne. Encyklopedia, pod red. E. Rzetelskiej-Feleszko, Warszawa 1998 , s. 219.